Hát Soọng cô và Lễ hội văn hóa Sán Dìu tại Flamingo Đại Lải Resort

Độc đáo hát Soọng cô của người Sán Dìu

Với đồng bào dân tộc Sán Dìu, làn điệu Soọng cô đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày. Làn điệu Soọng cô của dân tộc Sán Dìu là làn điệu dân ca đặc sắc được lưu giữ hàng trăm năm trong kho tàng văn hóa văn nghệ dân gian của Vĩnh Phúc.

Theo tiếng Sán Dìu, soọng nghĩa là xướng, cô nghĩa là ca. Có lịch sử ra đời và phát triển gắn liền với đời sống lao động sản xuất, sinh hoạt văn hóa, phong tục, tập quán của cộng đồng, nội dung của soọng cô rất phong phú, đề cập đến tình yêu quê hương, đất nước, tình yêu đôi lứa, ca ngợi trong lao động, ướm hỏi tỏ tình, thăm hỏi gia đình… Soọng cô của người Sán Dìu có khoảng gần 1.000 bài, là tiếng nói của người lao động, vì vậy, ngôn ngữ trong soọng cô có nguồn gốc dân dã, thể hiện bản chất bình dị, chất phác, hồn nhiên của người nông dân. Ngôn từ của soọng cô sử dụng từ tượng hình, tượng thanh khá phong phú và hấp dẫn. Cách xưng hô trong soọng cô thể hiện rõ phương thức diễn xướng hát đối đáp trực tiếp, chủ yếu ở ngôi thứ nhất và thứ hai.

Nếu nội dung của soọng cô phản ánh sinh động cuộc sống lao động, sinh hoạt thì âm nhạc là thành tố quan trọng cấu thành nên soọng cô. Đặc trưng cơ bản của âm nhạc trong soọng cô thể hiện ở làn điệu có 4 âm, đôi khi có 5 hoặc 6 âm; thang âm 4 có mối quan hệ mật thiết với các thang âm 5 và 6, được xuất hiện nhiều hơn cả và làm nên nét đặc trưng trong việc sử dụng thang âm và điệu hát. Nhịp trong hát soọng cô ổn định về trường độ, thường sử dụng nhịp 2/4, 4/4, đôi khi nhịp tự do. Một đặc trưng nổi bật nữa trong âm nhạc của soọng cô là âm vực không quá lớn, quãng âm luôn kế tiếp nhau đều đều, độ trầm bổng không cao. Các âm a, ư, ơ, ớ, ờ… xuất hiện ở đầu câu hay cuối câu hát chủ yếu đóng vai trò như nốt lấy đà, làm cho các lời ca được thể hiện theo kiểu ngẫu hứng càng làm phong phú thêm tính nhạc.

Câu hát Soọng cô đã có hàng trăm năm nay, nhưng do chiến tranh, nên loại hình nghệ thuật này cũng ít nhiều mai một. Những năm gần đây, đời sống kinh tế khấm khá, bà con dân tộc Sán Dìu đã tìm lại về câu hát truyền thống xưa để bảo tồn và nâng cao đời sống tinh thần. Hát Soọng không phụ thuộc vào không gian, thời gian cũng như môi trường, nhà nông có thể vừa làm nương vừa hát. Không bài hát nào giống bài hát nào. Tùy vào thời gian, sự kiện để người hát thể hiện tâm tư, tình cảm của mình với người nghe. Hát trong nhà khác, không gian bên ngoài khác. Nếu hát bên ngoài thì người hát phải giỏi đối đáp, ứng xử. Lời ca và giai điệu của Soọng cô luôn có sức lan tỏa mạnh mẽ, như là một thứ “men say”, giúp đồng bào dân tộc Sán Dìu thêm yêu cuộc sống.

Cùng Flamingo Đại Lải gìn giữ văn hóa Sán Dìu

Đô thị hóa và hiện đại hóa đã phần nào làm hòa tan các nền văn hóa. Nếu thế hệ đi trước vẫn trân trọng và duy trì nếp sống độc đáo của dân tộc thì lứa trẻ không còn mặc trang phục truyền thống hay sử dụng ngôn ngữ riêng một cách thường xuyên nữa. Nhận thấy nguy cơ mai một về bản sắc văn hóa, tỉnh Vĩnh Phúc đã tích cực tham gia bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống của các dân tộc thiểu số nói chung hay Sán Dìu nói riêng. Nhiều hoạt động được triển khai như mở lớp dạy tiếng dân tộc cho thế hệ trẻ, sưu tầm và biên dịch các bài hát Soọng cô cổ, thành lập các câu lạc bộ hát Soọng cô để lưu giữ và bảo tồn di sản văn hóa của dân tộc.

Cùng chung tay gìn giữ nét đẹp văn hóa địa phương, Flamingo Đại Lải Resort – khu nghỉ dưỡng 5 sao tọa lạc tại huyện Phúc Yên nơi rất nhiều người Sán Dìu sinh sống – lần đầu tiên tổ chức Lễ hội văn hóa Sán Dìu vào tháng 7.2020. Lễ hội mang đến sự giao thoa giữa hiện đại và truyền thống, giữa sang trọng và mộc mạc. Du khách được sẽ được hòa mình vào không gian văn hóa đặc trưng, khám phá nét độc đáo trong trang phục, phong tục và sinh hoạt của người Sán Dìu. Bên cạnh đó, du khách sẽ được chiêu đãi một bữa tiệc buffet ẩm thực Sán Dìu lạ miệng và hấp dẫn được chế biến bởi các đầu bếp bản địa đầy tài năng.

Không chỉ tái hiện đời sống sinh hoạt, Lễ hội văn hóa Sán Dìu còn tái hiện đời sống tinh thần của người Sán Dìu qua các sản phẩm văn hóa phi vật thể. Du khách sẽ được đắm chìm làn điệu Soọng cô da diết, thưởng thức biểu diễn dân ca văn nghệ và trình diễn nhạc cụ dân tộc hay cùng tham gia nhảy sạp quanh lửa trại vui vẻ. Với chương trình hấp dẫn mang màu sắc bản địa được hoàn thiện bằng dịch vụ đẳng cấp, lễ hội sẽ là sợi dây kết nối du khách với những giá trị văn hóa tốt đẹp, đồng thời mang đến trải nghiệm vô cùng mới mẻ và đáng nhớ cho kỳ nghỉ gia đình.