Thời vụ trong du lịch là quy luật có tính phổ biến ở tất cả các nước và các vùng có hoạt động du lịch. Một nước hoặc một vùng có thể có một hay nhiều thời vụ du lịch tùy thuộc vào các thể loại du lịch được khai thác ở đó. Tam Đảo, Đại Lải, Tây Thiên của Vĩnh Phúc đang chịu tác động rõ rệt bởi quy luật này.
Có thể thấy một thực trạng là từ lâu Tam Đảo, Tây Thiên, Đại Lải chỉ thu hút đông khách trong những tháng đầu năm. Với khí hậu mát mẻ, có núi, có hồ, có lễ hội lớn được tổ chức vào những tháng đầu năm nên thu hút khách chủ yếu từ tháng 2 đến tháng 9. Đây là thời điểm khách có nhu cầu đến đây tham quan nghỉ dưỡng nhiều nhất. Đã thành “thói quen”, tại ba điểm trên các cá nhân và doanh nghiệp thường tập trung cung cấp các dịch vụ cho khách, thời gian còn lại là dành cho đào tạo nhân lực, đầu tư nâng cấp chất lượng, cải tạo cơ sở vật chất…Xu hướng đi du lịch dịp nghỉ hè, nghỉ lễ dài ngày lại trùng với thời điểm được coi là chính vụ ở đây (nghỉ hè của học sinh – sinh viên, nghỉ tết dương lịch, nghỉ 30/4-1/5…)
Bốn mùa hoa nở chào đón du khách vãn cảnh Tây Thiên
Kết quả của thực trạng trên là hiện tượng quá tải du khách và gây sức ép cho các nhà cung cấp dịch vụ: Cáp treo hoạt động hết công suất; giá dịch vụ tăng cao; công tác đảm bảo vệ sinh môi trường, an toàn cho du khách phải tăng cường lực lượng, tắc đường (lên Tam Đảo dịp hè nắng nóng); việc sử dụng tài nguyên du lịch, cơ sở vật chất kỹ thuật và lao động những tháng thấp điểm không hết công suất gây lãng phí lớn. Nguồn lao động trong cơ sở du lịch không được sử dụng hết dễ gây sự chuyển dịch việc làm. Mối quan tâm của nhân viên trong việc nâng cao trình độ nghiệp vụ bị hạn chế. Do cơ sở vật chất chỉ được sử dụng ít trong năm nên tỷ trọng chi phí cố định trong giá thành của sản phẩm, hàng hóa dịch vụ du lịch tăng lên, ảnh hưởng đến chính sách giảm giá thành để tạo lợi thế cạnh tranh.
Nói như vậy không có nghĩa là Tam Đảo, Đại Lải, Tây Thiên chỉ có hoạt động du lịch 2/3 thời gian trong năm. Xu hướng lựa chọn đi du lịch mùa đông, mùa thấp điểm đang trở thành “phong trào” của một bộ phận không nhỏ của những du khách trong nhóm nghỉ hưu, công tác kết hợp nghỉ dưỡng, khám phá, hội nghị. Những năm gần đây, với thế mạnh về vị trí địa lý, về tài nguyên du lịch và dịch vụ du lịch, Vĩnh Phúc vẫn thu hút một lượng khách đáng kể đến tham quan, nghỉ dưỡng, khám phá vào những tháng mùa đông: Trải nghiệm mùa đông Tam Đảo, đặc biệt đối với du khách người nước ngoài; nghỉ ngơi những ngày cuối tuần hay picnic tại Đại Lải; tham quan và cầu bình an tại khu di tích thắng cảnh Tây Thiên; du lịch kết hợp hội nghị tại Thành phố Vĩnh Yên…
Bên trong Đại Bảo tháp Mandala Tây Thiên
Chúng ta hoàn toàn có thể khai thác được lợi thế này, và tất nhiên tính thời vụ như đã nói ở trên sẽ không còn rõ rệt nữa, nguồn tài nguyên du lịch sẽ được khai thác tốt hơn, hiệu quả hơn. Vấn đề ở đây là khắc phục tính thời vụ như thế nào.
1 Đối với doanh nghiệp
– Kích cầu du lịch tại các thời điểm ngoài mùa vụ. Tổ chức nghiên cứu thị trường nhằm xác định số lượng và thành phần của luồng du khách triển vọng ngoài mùa du lịch chính.
– Nâng cao chất lượng sẵn sàng đón tiếp du khách quanh năm, có thể bổ sung thêm những dịch vụ mới, khác biệt so với chính vụ.
– Tập trung thu hút khách du lịch công vụ đến điểm du lịch của mình bởi
ưu điểm của loại khách này là không phụ thuộc nhiều vào thời vụ du lịch
và có khả năng thanh toán cao.Khai thác nhóm khách du lịch tiềm năng là cán bộ công nhân viên chức mà do đặc điểm nghề nghiệp, họ không có thời gian rỗi trong mùa vụ chính; nhóm khách hàng là những người hưu trí cao tuổi, ưu điểm của đối tượng khách này là không bị ràng buộc về thời gian đi du lịch, thường hay lưu trú dài ngày; gia đình có con nhỏ, thu nhập thấp và những người có nhu cầu đặc biệt không liên quan đến mùa
vụ chính.
– Thực hiện các chính sách Marketting mix: Chính sách sản phẩm, giá
cả, phân phối và xúc tiến bán để có thể lôi kéo thị trường mục tiêu này đến với
doanh nghiệp nhất là trong các khoảng thời gian trước và sau mùa vụ với mục tiêu
thu hẹp dần khoảng cách về cường độ hoạt động du lịch giữa trái vụ và chính vụ.
– Các công ty lữ hành trên địa bàn đầu tư nghiên cứu, khảo sát nhằm xây dựng những chương trình tour và có chính sách kích cầu thu hút khách đến Vĩnh Phúc mùa thấp điểm
Toàn cảnh Thiền viện Trúc lâm Tây Thiên
2 Về phía Nhà nước
Tính thời vụ trong du lịch gây ảnh hưởng bất lợi tới các yếu tố kinh tế xã hội của địa phương, các ngành nghề khác có liên quan và tới cuộc sống của nhân dân. Chính vì vậy Nhà nước mà cụ thể là các cấp chính quyền, cơ quan quản lý ngành du lịch, các cơ quan quản lý các ngành có liên quan cần phải có chính sách hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp kinh doanh du lịch ngoài thời điểm chính vụ. Nhà nước có thể hỗ trợ bằng thông qua một số công tác cụ thể: Miễn, giảm thuế, lệ phí trong các khoảng thời gian ngoài chính vụ. Miễn, giảm giá thành các yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh như điện, nước…Có các biện pháp hỗ trợ đời sống cho những người dân bị ảnh hưởng bởi hoạt động kinh doanh du lịch bị giảm sút đình trệ: tổ chức nghề phụ, trợ cấp ….Tận dụng thời điểm ngoài chính vụ để tổ chức các lớp học đào tạo, nâng cao trình độ nghiệp vụ cho ngời lao động cũng như dân cư địa phương, làm các công việc mà có thể ảnh hưởng xấu cho hoạt động du lịch nếu tổ chức vào chính vụ (sửa chữa đường xá).
Công tác thông tin, xúc tiến du lịch cần chú trọng đổi mới hình thức và nội dung nhằm thu hút khách đến Vĩnh Phúc thời điểm trước và sau chính vụ. Trước và trong mùa du lịch cần tăng cường dung lượng quảng bá trên các phương tiện thông tin về tiềm năng, thế mạnh du lịch, dịch vụ du lịch và chính sách kích cầu du lịch của các doanh nghiệp kịp thời đến du khách. Thông tin và tuyên truyền để du khách cần có suy nghĩ đúng đắn trong việc lựa chọn thời điểm đi du lịch. Nếu có thể thì đi du lịch vào những thời điểm ngoài mùa vụ mà vẫn đạt được mục đích mà mình đặt ra.
Nhà thờ đá Tam Đảo
3. Về phía người dân
Người lao động tại đơn vị kinh doanh du lịch và người dân có hoạt động gắn liền với hoạt động kinh doanh du lịch phải chủ động đối mặt với tính thời vụ du lịch, không để nó gây ra những bất lợi cho mình hoặc là hạn chế đến mức thấp nhất những bất lợi đó.
Nguyễn Hảo
