Du lịch nông nghiệp đang trở thành xu hướng được nhiều du khách yêu thích, lựa chọn. Việt Nam là quốc gia có dân số chủ yếu sống bằng nghề nông. Vì vậy, phát triển du lịch nông nghiệp sẽ khai thác, phát huy được tiềm năng, thế mạnh của nông nghiệp nước nhà, đồng thời góp phần cải thiện đời sống nông dân.
Du lịch nông nghiệp là một loại hình du lịch tạo ra sản phẩm du lịch phục vụ du khách chủ yếu dựa vào nền tảng của hoạt động sản xuất nông nghiệp. Do vậy tài nguyên của loại hình du lịch này là tất cả những gì phục vụ cho hoạt động sản xuất nông nghiệp. Từ tư liệu sản xuất, đất đai, con người, quy trình sản xuất, phương thức tập quán kỹ thuật canh tác và sản phẩm làm ra…đến những yếu tố tự nhiên có liên quan đến sản xuất nông nghiệp như thời tiết, khí hậu, canh tác…đều là cơ sở tài nguyên cho du lịch nông nghiệp. Không gian tổ chức các hoạt động du lịch nông nghiệp cho du khách là trang trại, đồng ruộng, vườn cây, rừng trồng đến cả những ao nuôi, cơ sở thuần dưỡng động, thực vật hoang dã…Chúng là những đơn vị không gian cụ thể thuộc về các tổ chức lãnh thổ nông nghiệp cụ thể như một hộ gia đình, một trang trại, một hợp tác xã hay là một doanh nghiệp …Các chủ thể tham gia tổ chức du lịch nông nghiệp có thể là chủ hộ, nhà vườn, chủ rừng, chủ trang trại, chủ cơ sở, hợp tác xã nông nghiệp, tổ hợp tác, chủ doanh nghiệp…Tất cả họ đều có điểm chung là có nguồn thu chủ yếu từ hoạt động sản xuất nông nghiệp nên có thể gọi chung là nông dân. Việc tham gia cùng người nông dân thu hoạch, gieo trồng, chăm sóc cây trồng trên đồng ruộng và thưởng thức những nông sản dân dã là dịp để du khách thư giãn, giải trí, hoạt động rèn luyện thể lực và tinh thần, gần gũi với thiên nhiên và trải nghiệm cuộc sống nhà nông từ những người nông dân trong hoạt động nông nghiệp. Người nông dân thông qua du lịch nông nghiệp cũng được dịp quảng bá sản phẩm nông nghiệp của mình và tất nhiên một phần thu nhập từ nông nghiệp của họ cũng được tăng lên từ du lịch.
Trên thế giới loại hình du lịch nông nghiệp này đã sớm được phát triển và rất thành công. Hiện nay, Đài Loan có hơn 300 trang trại nghỉ dưỡng trên khắp cả vùng, những chuỗi khách sạn nghỉ dưỡng lớn trên thế giới như Shangrila cũng tham gia vào sân chơi trang trại nghỉ dưỡng này. Du lịch nông nghiệp Đài Loan đã thành công ngoài mong đợi của những người kiến tạo ra nó. Đài Loan không chỉ bảo tồn được ngành nông nghiệp của họ mà còn chặn đứng được sự đô thị hóa do quá trình công nghiệp hóa xâm lấn xuống các vùng nông thôn, các cảnh đẹp thiên nhiên được bảo tồn, sự đa dạng sinh học không bị phá hủy. Tại Việt Nam, những tour du lịch nông nghiệp cũng đang bắt đầu được phát triển và nhận được sự đón nhận. Tiềm năng của du lịch nông nghiệp là một điều không thể phủ nhận. Những sản phẩm du lịch mang đặc trưng văn hóa nông nghiệp các vùng miền trải dài từ bắc tới nam đã được hình thành, thu hút cả du khách trong và ngoài nước. Các tour du lịch nông nghiệp điển hình như tour tham quan làng cổ Đường Lâm (Hà Nội), tour tham quan nông trường Mộc Châu (Sơn La), tour tham quan làng rau Trà Quế (Quảng Nam), tour du lịch canh nông Đà Lạt (Lâm Đồng), tour du lịch miệt vườn ở đồng bằng sông Cửu Long…
Vĩnh Phúc với chiều dài lịch sử phát triển nông nghiệp đa dạng, mang đặc trưng của một tỉnh vùng Bắc Bộ. Nông nghiệp trong tỉnh đã có những bước tiến đáng kể trong những năm gần đây, không chỉ đơn thuần là sản xuất để cung cấp nhu cầu lương thực, nông nghiệp có tiềm năng lớn để phát triển với quy mô lớn, đa dạng phục vụ phát triển du lịch theo loại hình du lịch nông nghiệp.
Những năm gần đây, tỉnh Vĩnh Phúc đã chú trọng thực hiện nghị quyết phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn từ đó hệ thống giao thông trong tỉnh cũng ngày được nâng cấp, cùng với chính sách phát triển nông thôn mới những con đường đến với cánh đồng của người nông dân cũng ngày càng thuận lợi hơn. Bên cạnh đó, các điểm đến du lịch nông nghiệp tiềm năng đều có không gian rộng lớn, có thể tổ chức được nhiều hoạt động trải nghiệm phong phú … phù hợp với nhiều đối tượng khách du lịch. Nông nghiệp có thể nói là “mảnh đất vàng” để khai thác sản phẩm du lịch, kéo dài thời gian lưu trú và tăng chi tiêu của khách du lịch tại tỉnh nhà. Ngoài những điểm du lịch về văn hóa, tâm linh, phong cảnh thiên nhiên tươi đẹp… đang được khai thác tiềm năng cho phát triển du lịch nông nghiệp cũng rất phong phú tiêu biểu như:
Thanh long ruột đỏ Vân Trục
Vườn thanh long ruột đỏ nằm cách Vĩnh Yên khoảng 30 km, đoạn đường đi đều được trải nhựa rất thoáng đãng và thuận tiện, các bạn có thể đi bằng ô tô hoặc xe máy đều được. Hiện tại, thanh long chủ yếu được trồng xung quang hồ Vân Trục, tập trung tại các xã Vân Trục, Xuân Hòa, Ngọc Mỹ của huyện Lập Thạch. Đến gần xã Vân Trục (Lập Thạch), bạn sẽ thấy dọc hai bên đường là những vườn, đồi được phủ kín một màu của thanh long ruột đỏ. Trong đó có những vườn Thanh Long rộng lớn với diện tích khoảng 6ha, với hơn 4000 gốc. Quả thanh long có lẽ không còn xa lạ, nhưng cảnh sắc những khu vườn thanh long bạt ngàn những gốc chạy dài tít tắp, những quả thanh long chín mọng tô điểm trên nền cây cỏ xanh mướt.
Su su Tam Đảo
Người ta đến Tam Đảo không chỉ thưởng thức phong cảnh núi rừng, tận hưởng không khí mát lạnh mà còn thưởng thức đặc sản của Tam Đảo, trong đó có món rau susu. Đi giữa bạt ngàn, phủ kín những sườn núi là những “cánh đồng” su su xanh mướt mắt. Mơn mởn sau vườn nhà hay cheo leo trên ngọn núi. Rất nhiều bạn trẻ tìm về nơi đây để chụp ảnh, checkin, có những bức ảnh xinh đẹp trên nền su su xanh mướt. Ngoài ra còn không quên dành thời gian để thưởng thức những món ngon từ su su.
Đầm sen
Cứ vào mùa sen nở nô nức khắp nơi du khách tìm đến đầm sen để ngắm nhìn phong cảnh đầm sen và tìm cho mình bộ ảnh ưng ý. Khắp tỉnh có rất nhiều đầm sen mở cửa đón khách tới tham quan và chụp ảnh, đặc biệt là đầm sen Gia Khánh Bình Xuyên, đầm sen Tuân Chính Vĩnh Tường…. Ngoài đến chụp ảnh cùng hoa sen, du khách còn có thể mua hạt sen về làm quà cho người thân.
Rắn Vĩnh Sơn
Xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc nổi tiếng gần xa bởi nghề chăn nuôi và chế biến các sản phẩm từ con rắn. Dù đây được coi là nghề nguy hiểm nhưng do hiệu quả kinh tế cao nên người dân nơi đây đã gắn bó với công việc này từ bao đời nay. Hiện làng nghề rắn Vĩnh Sơn có đến 800 hộ nuôi rắn, chủ yếu là rắn hổ mang. Du khách đến với làng nghề rắn Vĩnh Sơn sẽ được thụ hưởng nhiều dịch vụ như: tham quan khu chăn nuôi, trực tiếp quan sát loài động vật đang dần hiếm gặp trong môi trường tự nhiên, cảm nhận những khó khăn của nghề chăn nuôi rắn; thưởng thức món ăn ngon, lạ chế biến từ rắn và ra về với niềm hân hoan được sở hữu sản phẩm thịt, cao, rượu Rắn
Ong Tam Đảo
Ong Tam Đảo – Honeco được tọa lạc trên diện tích gần 20.000m2 với 4 nhà xưởng xây dựng kiên cố, khuôn viên đường đi nội bộ xanh sạch đẹp đảm bảo cho việc sản xuất chế biến thực phẩm. Đến nay đã có hơn 20.000 đàn ong ngoại và ong nội, giao cho hơn 40 đội nuôi ong quản lý, di chuyển đi khắp các tỉnh trong cả nước tìm kiếm nguồn mật, nguồn hoa có giá trị như hoa vải, hoa nhãn, hoa chôm chôm, nhiều loại hoa rừng, hoa bạc hà, hoa dược liệu quý”.
Trà hoa vàng
Trà hoa vàng hay còn gọi là kim hoa trà, đây là loại cây quý hiếm, có nhiều giá trị sử dụng. Ở Việt Nam có khoảng 26 loài trà hoa vàng, trong đó vùng đất Tam Đảo của Vĩnh Phúc được thiên nhiên ưu đãi rất lớn với sự tồn tại của giống trà hoa vàng quý hiếm này. Hiện trên địa bàn huyện có 9 vườn trồng trà hoa vàng với diện tích khoảng 6-7 ha tập trung ở các xã Tam Quan, Đại Đình. Trong đó chủ yếu các vườn trồng trà để bán cây giống và một số ít vườn được thu hoạch. Cây trà hoa vàng được mệnh danh là “vàng xanh” của vùng đất Tam Đảo, không những bởi lợi ích của nó mang lại mà còn bởi giá trị kinh tế rất lớn.
Ngoài ra với hệ thống sông hồ dày đặc, cảnh quan tươi đẹp, Vĩnh Phúc còn rất nhiều nơi có thế phát triển mô hình sinh thái câu cá, thưởng thức các đặc sản từ sông nước như hồ Đầm Vạc, hồ Bản Long, hồ Xạ Hương, hồ Vân Trục….
Vĩnh Phúc tuy có nhiều tài nguyên để phát triển du lịch nông nghiệp, nhưng những khu vực có đủ khả năng khai thác chuyên nghiệp không nhiều. Hầu hết các hoạt động du lịch nông nghiệp chưa được triển khai một cách chuyên nghiệp. Sản phẩm du lịch nông nghiệp chưa thực sự hấp dẫn du khách. Một số khu vực có điều kiện tự nhiên đồng nhất, tập quán sinh hoạt, văn hóa cộng đồng giống nhau, sản phẩm du lịch nông nghiệp giữa các địa phương không tránh khỏi sự trùng lặp, đơn điệu. Phần lớn người nông dân chỉ quen sản xuất nông nghiệp, không có đủ các kỹ năng để phục vụ khách du lịch một cách chuyên nghiệp. Hầu hết sản phẩm du lịch nông nghiệp còn rất giản đơn, chưa tận dụng được hết lợi thế để thu hút khách, cũng như tăng khả năng chi tiêu từ khách du lịch. Hơn nữa, hiện tại Vĩnh Phúc vẫn chưa có dự án nào tập trung phát triển bài bản về mô hình du lịch nông nghiệp.
Bởi vậy, để có thể phát triển du lịch nông nghiệp tại Vĩnh Phúc có lẽ cần nhiều hơn nữa sự quan tâm, một hướng đi đúng đắn. Cần tìm những giải pháp để có thể khai thác tốt hơn nữa. Đó là cần có chính sách đặc thù cho nông nghiệp, nông dân, khuyến khích phát triển sản phẩm, tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá; đẩy mạnh công tác xúc tiến; tăng tính liên kết giữa cơ quan quản lý nhà nước, nhà nông, nhà khoa học, doanh nghiệp lữ hành; nghiên cứu hình thành sản phẩm, mô hình riêng cho du lịch nông nghiệp…
PHÙNG CÚC
