Trong xu thế phát triển đa dạng của nhu cầu du lịch, ẩm thực không còn chỉ đóng vai trò là yếu tố phục vụ cho nhu cầu của khách về ăn uống đơn thuần mà đã trở thành mục đích của các chuyến du lịch. Một số doanh nghiệp lữ hành đã tổ chức những chương trình du lịch ẩm thực với mục đích chủ yếu phục vụ nhu cầu du khách về thưởng thức những hương vị truyền thống đặc sắc tại các điểm du lịch. Các tour du lịch đã nhắm thẳng đích đến là những món ăn ngon thu hút được rất nhiều du khách tham gia như: thưởng thức món ngon của Huế, ẩm thực Đà Nẵng về đêm hay đặc sản đường phố trong “mê cung” phố cổ Hà Nội…
Nhiều tour du lịch chuyên về thưởng thức ẩm thực được khai thác
Văn hóa ẩm thực có những vai trò nhất định và góp phần làm tăng hiệu quả, tạo nên thành công cho hoạt động xúc tiến quảng bá hình ảnh du lịch, thu hút du khách đến với địa phương. Bởi văn hóa ẩm thực được chắt lọc qua các món ăn, đồ uống đặc trưng và cách thức ăn uống tiêu biểu. Đó là cơ hội cho khách du lịch được trải nghiệm những khía cạnh văn hóa truyền thống. Ngoài những thông tin quảng bá du lịch được khách du lịch quan tâm như: khách sạn, điểm du lịch, cảnh quan, các phương tiện vận chuyển, điều kiện giao thông, thì yếu tố ẩm thực không kém phần quan trọng, nhiều khách du lịch rất quan tâm đến việc ăn món gì ngon, địa điểm ăn uống nào phù hợp với hành trình du lịch.
Thực trạng khai thác các giá trị văn hóa ẩm thực của Vĩnh Phúc
Vĩnh Phúc xưa nay đã nổi tiếng với những món ăn dân dã đặc sắc có thể kể đến như: Gỏi cá, rượu làng Đan Trì, bánh hòn Hợp Thịnh (Tam Dương); bánh tai mèo Kẻ Mỏ, bánh đúc Kẻ Đanh (Yên Lạc); cháo se, bánh hòn, vó cần (Bình Xuyên); tương Khả Do, Nam Viêm (thị xã Phúc Yên); đậu rùa Tuân Chính (Vĩnh Tường); cá Thính (Lập Thạch); mắm tép Đức Bác, chè kho Tứ Yên (Sông Lô); tép dầu Đầm Vạc (thành phố Vĩnh Yên)… Thức uống nổi tiếng: Rượu sâu chít Tam Đảo, Rượu táo mèo Tam Dương, Rượu dừa Tiên Tửu Ngọc Hoa, café Vĩnh Yên. Hoa quả có dứa Hướng Đạo (Tam Dương), Thanh long ruột đỏ Vân Trục (Lập Thạch).
Cá Thính Lập Thạch nổi tiếng
Tuy nhiên hầu hết các món ăn đều được sản xuất theo quy mô nhỏ, hộ gia đình, tiêu thụ nhỏ lẻ, sản phẩm làm ra chỉ phục vụ chủ yếu cho nhu cầu của dân bản địa, chỉ một số mới phổ biến và được tiêu thụ ra bên ngoài. Chưa có sự quản lý đồng bộ nên chất lượng còn chưa đồng đều. Hệ thống phân phối sản phẩm chưa được đầu tư nên việc khai thác các món ăn phục vụ du lịch còn hạn chế.
Các món ăn tuy nổi tiếng nhưng chỉ làm theo từng mùa vụ hoặc chỉ có trong lễ hội của các địa phương nên chưa đáp ứng được nhu cầu của du khách muốn thưởng thức.
Các loại nông sản mang tính đặc sản, đặc trưng đang được trồng với diện tích lớn cho năng suất, chất lượng tốt tuy nhiên công tác quảng bá chưa tạo dựng được thành những thương hiệu nổi tiếng mang giá trị sản phẩm phục vụ du lịch.
Dứa Hướng Đạo Tam Dương ngọt mát
Hiện nay, ở tỉnh Vĩnh Phúc đã hình thành phố ẩm thực ở đường Kim Ngọc đối diện Hồ Trại Ổi hay như phố Chiền, đường Trần Quốc Tuấn…. phục vụ các món ăn ngon của với giá cả phù hợp với các đối tượng khách. Việc hình thành chuỗi nhà hàng phục vụ ăn uống đáp ứng được nhu cầu thưởng thức các món ăn ngon, đặc sắc có thể phục vụ những khách du lịch có mức chi trả cao hơn.
Một số giải pháp nhằm phát huy giá trị văn hóa ẩm thực trong phát triển du lịch
Phát triển du lịch dựa trên cơ sở các yếu tố ẩm thực không chỉ là việc thu hút khách du lịch mà còn có mục đích phổ biến các giá trị văn hóa đặc trưng của địa phương. Chính vì vậy cần có những cơ chế, chính sách của tỉnh phù hợp như: Xây dựng cơ chế, chính sách đầu tư kinh phí cho việc phát triển văn hóa ẩm thực, gắn liền ẩm thực với các tour du lịch; Đẩy mạnh xã hội hoá, mở rộng các hình thức tổ chức hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch nói chung và ẩm thực nói riêng; Hỗ trợ các vùng trồng cây nông nghiệp mang tính chất đặc sản, mở rộng quy mô và chuyển hướng dần sang khai thác phục vụ du lịch; Quy hoạch xây dựng phố ẩm thực là giải pháp tạo điểm nhấn cho việc thưởng thức món ăn của du khách khi tới Vĩnh Phúc.
Khách sạn Hòa Bình – Tây Thiên tham gia chương trình xúc tiến du lịch đã giới thiệu các món ăn ngon của Vĩnh Phúc
Tăng cường xúc tiến quảng bá văn hóa ẩm thực Vĩnh Phúc thông qua tham gia các hội chợ triển lãm trong và ngoài tỉnh: tổ chức, giới thiệu các món ăn tiêu biểu thông qua chế biến trực tiếp và tạo cơ hội cho khách du lịch thưởng thức. Hoặc gián tiếp thông qua các ấn phẩm, tranh ảnh hoặc các đoạn video clip. Từ đó khách thăm quan có cơ hội tìm hiểu và khám phá những món ăn đặc sắc một các trực quan và cụ thể nhất.
Xây dựng phim phóng sự hoặc đoạn phim quảng cáo được giới thiệu quảng bá trên các kênh truyền hình với nội dung đề cập nhiều đến thông tin du lịch, trong đó hình ảnh về các món ăn hấp dẫn của địa phương cũng được truyền tải một cách sinh động. Cùng với đó các món ăn ngon, đặc sản cũng được sử dụng để đưa lên các trang thông tin điện tử, mạng xã hội. Tại đây, nhiều hình ảnh đẹp, hấp dẫn của các món ăn vùng miền, đồng thời hệ thống các nhà hàng cũng được đăng tải để phục vụ nhu cầu thông tin về ăn uống cho khách du lịch.
Bảo tồn, phát triển các món ăn, thức uống mang bản sắc văn hóa Vĩnh Phúc thông qua nghiên cứu, khảo sát các làng nghề, khu vực nguyên liệu, nhà hàng, khách sạn… từ đó biên soạn thành những cuốn sách hay, tài liệu có giá trị lưu trữ. Bên cạnh đó tổ chức các cuộc thi nấu ăn và chế biến có trao giải thưởng nhằm tôn vinh tài năng của nghệ nhân, khích lệ nhiều đầu bếp có tài tham gia để thể hiện khả năng của mình cũng như quảng bá những món ăn ngon của Vĩnh Phúc.
Các món ăn truyền thống đặc sắc có thể bổ sung thêm trong thực đơn phục vụ tại các nhà hàng
Từng đơn vị kinh doanh có những giải pháp cụ thể, tối ưu quản lý, nâng cao chất lượng món ăn, đồ uống, đạt được hiệu quả kinh doanh tốt. Chất lượng món ăn đảm bảo đủ chất dinh dưỡng và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Trong thực đơn phục vụ nên đề xuất những món ăn truyền thống của Vĩnh Phúc. Giá cả được niêm yết và bán đúng giá niêm yết, tránh tình trạng chặt chém gây bức xúc đối với du khách.
Các công ty lữ hành, các nhà quản lý, tổ chức du lịch nên chú trọng, xây dựng các tour du lịch ẩm thực dành cho khách du lịch. Có thể xây dựng chương trình city tour thăm quan và khám phá các địa điểm và món ăn hấp dẫn trong thành phố. Tour ẩm thực sẽ là tour du khách được thưởng thức các món ăn Vĩnh Phúc, học cách chế biến, từ khâu lựa chọn, chế biến nguyên liệu và hoàn thành món ăn…
Mặc dù văn hóa ẩm thực được đánh giá là một yếu tố quan trọng để thu hút khách du lịch đến với Vĩnh Phúc, tuy nhiên trên thực tế hoạt động khai khác chưa được tiến hành một cách có hệ thống, bài bản. Hy vọng với tiềm năng giá trị văn hóa ẩm thực của Vĩnh Phúc sẽ được chú trọng hơn để chung tay phát triển du lịch và quảng bá nét văn hóa truyền thống đặc sắc của nhân dân địa phương.
Hồng Quân.
